畜( ) 甲骨文合集29415,殷 王畜馬在𢆶 ……母戊王受[又]。 按: 从幺聲, “”象糞池有污物之形,故顯蓄養之義。卜辭用其本義。
 甲骨文合集29416,殷 □畜馬在𢆶馬……
 秦公鐘,殷周金文集成262,春秋早期 咸畜(蓄)左右。 按: 从田从幺。
 秦公簋,殷周金文集成4315,春秋早期 咸畜胤(俊)士。
 郭店楚墓竹簡·六德20,戰國 既生畜之。
 上海博物館藏戰國楚竹書二·民之父母14,戰國
(以)畜萬邦。
 上海博物館藏戰國楚竹書四·曹沬之陳21,戰國 凡畜羣臣, 貴戔(賤)同 (待),录(禄)毋 (負)。
 上海博物館藏戰國楚竹書四·内豊5,戰國 與父言,言畜子。
 上海博物館藏戰國楚竹書五·姑成家父4,戰國 天下爲君者,隹(惟)欲畜女(汝)者才(哉)?
 秦印文字彙編 畜馬。 按: 从田从玄。
 秦印文字彙編 董畜。
 秦印文字彙編 衛□畜。
 睡虎地秦墓竹簡·秦律十八種77,戰國至秦 及隸臣妾有亡公器、畜生者,以其日月減其衣食,毋過三分取一。
 睡虎地秦墓竹簡·日書乙種44,戰國至秦 剽日,不可以使人及畜六畜,它毋有爲也。
 馬王堆漢墓帛書·老子甲本,西漢 絶仁去義,民復畜(孝)兹(慈)。
 馬王堆漢墓帛書·老子甲本,西漢 道生之而德畜之。
 馬王堆漢墓帛書·老子乙本卷前古佚書,西漢 畜臣有恒道。 按: 田上符省寫。
 居延新簡EPF22.43,西漢 匿之明告吏民諸作使秦胡盧水士民畜牧田作,不遣有無四時言。
 漢印文字徵 掌畜丞印。
 漢印文字徵 臣畜。
 漢印文字徵 榆畜府。
 唐公房碑,東漢 飲牛馬六畜。
 元乂墓誌,北魏 畜寶待價,藏器須時。
 元鍾墓誌,隋 畜雞無旦, 養鴈成群。
 賈隱及妻杜氏墓誌,唐 公復筮之,遇大畜。
 王鍊墓誌,唐 三考居官,一金不畜,所請俸禄,悉以應贍賔侣,遍恤孤孀。 《説文》: “畜, 田畜也。 《淮南子》曰: ‘玄田爲畜。’ , 《魯郊禮》畜从田从兹。兹,益也。” 甲骨文从幺聲,“”象糞池有污物之形, 故顯蓄養之義。 卜辭用其本義。春秋早期 “畜”字从田从幺,這種用法一直延續至戰國時期。至秦時,有从田从玄的寫法。 楚簡假 “ ”爲 “畜”。 《上海博物館藏戰國楚竹書三·周易·大畜》: “大 (畜): 利貞,不家而飤(食),吉。利涉大川。” 漢簡假 “畜”。馬王堆漢墓帛書 《周易·大畜》: “泰(大)蓄(畜),利貞。不家食,吉。利涉大川。”
畜★常◎常
表意,甲骨文上象束丝,下象田中有草木之形,束丝表示拘系;小篆从玄从田,玄即束丝,田指田猎,隶定为“畜”。本义读xù,拘系或驯养猎获的禽兽,引申为积聚、储藏(后作“蓄”);又读chù,引申为饲养的禽兽,多指家畜。 【辨析】 ❶以“畜”作音符构成的形声字读音不同。xù:蓄∣chù:搐。 ❷畜(xù)/蓄 这两个字都有蓄养、积聚义,读音相同,是同源字。 ❸畜(xù)/育 这两个字都有养育义,读音相近,是同源字。 畜xù,chù会意字,上为绳索,下为“田”,意为田猎所得的野兽,用绳子牵着放养。当动词时读xù,畜牧业;作名词用读chù。在野为兽,在家为畜。近“兽”之音。作声符的字有: xù 蓄(储蓄) 滀(地名用字) chù 搐(抽搐) 滀(积聚、郁结的意思) 畜 (chù/xù)此字當作 。从𡵏。𡵏,古“叀”字。《淮南子》曰:“𡵏田爲畜。”謂𡵏而繫之田中也。 【按】畜,音chù,作名詞,指所蓄養的禽獸。音xù時作動詞,指飼養禽獸。 𡵏,大徐本《説文》作“玄”,玄爲糸,古人畋獵得而拘束豢養之,則爲家畜。 畜(10画) ❶chù ❷xù
  【提示】幺,第一、二笔均是撇折,旧字形均断为两笔。田,中间的横宋体与两边相接,楷体与两边相离。 *畜chù10画 田部 人饲养的禽兽;也泛指禽兽: ~力|家~|牲~|六~(马、牛、羊、豕、犬、鸡)|~类。 另见xù(450页)。
*畜xù10画 田部 饲养: ~养|~产品|~牧业。 另见chù(57页)。 |