衡( ) 毛公鼎,殷周金文集成2841,西周晚期 金甬逪(錯)衡金歱(踵)。 按:“逪”用爲“錯”,文飾交錯。
 番生簋蓋,殷周金文集成4326,西周晚期 逪(錯)衡。
 曾侯乙墓64,戰國 衡戹 敗, 厀紳, 顯、鞅,紪黄紡之 。
 上海博物館藏戰國楚竹書七·凡物流形(甲本)4,戰國 𫊟(吾) (奚) (衡) (奚)從(縱)? 按: 从角从大,與《説文》古文同。
 清華大學藏戰國竹簡二·第七章44,戰國 述(遂)朝周襄王于衡癰(雍)。
 睡虎地秦墓竹簡·效律3,戰國至秦 衡石不正,十六兩以上,貲官嗇夫一甲。 按: 《説文》釋“角”曰: “獸角也。象形,角與刀、魚相似。”此字由“角”、“大”組合之“ ”恰訛作“魚”。衡石,秤。
 黄賓虹藏秦漢印拾遺10 逮翼衡嘉之鉨(璽)。
 馬王堆漢墓帛書·戰國縱横家書,西漢 且五國之主嘗合衡(横)謀伐趙。
 馬王堆漢墓帛書·老子甲本卷後古佚書,西漢 間爲言猶衡也。
 銀雀山漢墓竹簡·孫臏兵法372,西漢 用兵移民之道,權衡也。
 武威漢簡·甲本有司21,新莽 司馬衡執羊俎以升。
 武威漢簡·甲本有司5,新莽 二手衡執几。 按: “角”、“大”之形僅存“角”。
 漢印文字徵 衡行印。
 漢印文字徵 □衡里附城。
 豫州從事尹宙碑,東漢 舉衡以處事。
 晉皇帝三臨辟雍皇太子再莅盛德頌陰,晉 秦國謝衡得平。
 高珪墓誌,北魏 出征匈奴,除劉衡,受詔於京師,授侍中司空公。
 寇憑墓誌,北魏 曲肱衡門,恥爲勛償。
 奚真墓誌,北魏 故外撫黎庶,内贊樞衡。
 高淯墓誌,北齊 浮川俟楫,裁象資衡。
 任顯及妻張氏合葬誌,隋 冠蓋連衡,纓貂累襲。
 張儉及妻胡氏墓誌,隋 等異度之去荆,同士衡之入晉。
 賈通墓誌,隋 遂怡神衡泌,養素丘園。
 高元珪墓誌,唐 廣州都督君衡之子也。
 潘基墓誌,唐 靜居衡泌,恰性丘園。
 王協墓誌,唐 祖衡,周任洛州永年縣主簿。 《説文》: “衡,牛觸,横大木其角。从角从大,行聲。《詩》 曰: ‘設其福衡。’ , 古文衡如此。” “衡”之表意初文从角从大,即 《説文》古文及上博《凡物流形(甲本)》之“衡”字,會人戴獸角爲山林官吏之意,此官職即所謂“虞衡”,古代掌山林川澤之官。《周禮·天官·太宰》: “以九職任萬民,三曰虞衡。”鄭玄注: “虞衡,掌山澤之官, 主山澤之民者。”秦簡之“衡”, “ ”訛作“魚”, 《説文》釋“角”曰:“獸角也。象形,角與刀、魚相似。”可知《説文》之析形本於秦簡之形,且後世多有傳承。
衡★常◎常
hénɡ形声,金文、小篆从角、大,行声,隶定为“衡”。本义为绑在牛角上以防触人的横木,假借为称重量的器具,由此引申为称量、考虑比较、平、不偏等。 【辨析】 ❶以“衡”作音符构成的形声字一般读hénɡ:蘅。 ❷衡/横 “衡”指绑在牛角上的横木,“横”指横在门前的栏木,这两个字意义相近,读音初期稍异,后来相同,是同源字。 ❸衡/权 见339页“权”。 衡 (héng)牛觸,横大木其角。从角,从大,行聲。古文“ ”,會意。 【按】“横大木其角”,綁在牛角上的横木,引申有衡量、稱量的意思。 衡grang,grwng[甲骨] [金文] [小篆] 《說文》: , 牛觸橫大木,从角、大,行聲。詩曰:設其楅衡。 ,古文衡如此。 (四篇下) 古文字形象人頭頂東西之狀,可保持平衡才不必用手扶,行聲後加。 *衡héng16画 彳部 (1) 秤杆;泛指称重量的器具。 (2) 称重量: ~器。 (3) 考虑;比较: ~量|权~|~情度(duó)理。 (4) 平,不倾斜: 平~|均~。 |