金( ) 麥方鼎,殷周金文集成2706,西周早期 麥易(賜)赤金。
 柞伯簋,近出殷周金文集録486,西周早期 王𢕌赤金十反(鈑)。
 邢侯方彝,殷周金文集成9893,西周早期 易(賜)金, 用乍(作)(尊)彝。
 過伯簋,殷周金文集成3907,西周早期 孚(俘)金, 用乍(作)宗室寶(尊)彝。
 臣卿簋,殷周金文集成3948,西周早期 臣卿易(賜)金,用乍(作)父乙寶彝。
 禽簋,殷周金文集成4041,西周早期 王易(賜)金百寽(鋝)。 按: 兩點省去。
 夨令方彝,殷周金文集成9901,西周早期 易(賜)令鬯金小牛。
 录伯簋蓋, 殷周金文集成4302,西周中期 畫 (𨍌)金厄(軛)畫𩌏馬 (四匹)鋚勒。
 公臣簋,殷周金文集成4186,西周晚期 易(賜)女(汝)馬乘鐘五金。
 毛公鼎,殷周金文集成2841,西周晚期 攸勒金 金䧹(膺)朱旂二 (鈴)。
 師 簋, 殷周金文集成4324, 西周晚期 易(賜)女(汝)叔市金黄赤舄攸勒。
 師㝨簋, 殷周金文集成4313, 西周晚期 孚(俘)吉金。 按: 增爲四點。
 叔尃父盨,殷周金文集成4456,西周晚期 乍(作) (鄭)季寶鐘六金(尊)。
 叔尃父盨,殷周金文集成4457,西周晚期 乍(作) (鄭)季寶鐘六金(尊)。
 伯公父簠,殷周金文集成4628,西周晚期
(擇)之金, 隹(唯)鐈隹(唯)盧。
 潘君 匜, 殷周金文集成10271,西周晚期
(唯)番(潘)君 用土(吉)金乍(作)自 (寶)也(匜)。
 小臣守簋,殷周金文集成4179,西周 賓馬兩, 金十 (鈞)。
 上曾大子鼎,殷周金文集成2750,春秋早期 𢍰(擇)吉金自乍(作)䵼彝。
 徐令尹者旨 盧, 殷周金文集成10391,春秋
(徐) (令)尹旨 𢍰(擇)其吉金。
 彭子仲盆蓋,殷周金文集成10340,春秋 彭子中(仲)𢍰(擇)其吉金。
 欒書缶,殷周金文集成10008,春秋 斁(擇)其吉金。
 古璽彙編5410,戰國 金。
 古璽彙編4743,戰國 千金牛。
 包山楚簡·遣策254,戰國 一金比(匕)。
 郭店楚墓竹簡·五行20,戰國 又(有)惪(德)者,肰(然)句(後)能金聖(聲)而玉晨(振)之。
 上海博物館藏戰國楚竹書二·容成氏45,戰國 於是 (乎)(作)爲金桎三千。
 上海博物館藏戰國楚竹書三·周易1,戰國 見金夫,不又(有)躳(躬),亡(無) (攸)利。 按: 省形。金夫,指剛强的男子。
 睡虎地秦墓竹簡·日書乙種79,戰國至秦 丙丁火,火勝金。
 睡虎地秦墓竹簡·日書甲種90背,戰國至秦 東方木,南方火,西方金,北方水,中央土。
 徐州龜山楚王墓塞石刻銘,西漢 令群臣已葬,去服,毋金玉器。
 武威漢簡·王杖十簡1,西漢 尚書令滅受在金。
 馬王堆漢墓帛書·戰國縱横家書,西漢 猶不能持無功之尊,不勞之奉,而守金玉之重也。
 張家山漢簡·二年律令52,西漢 罰金各二兩。
 漢印文字徵 金鄉國丞。
 漢印文字徵 金湯私印。
 漢印文字徵 金賞。
 漢印文字徵 金翁伯。
 漢印文字徵 千金。
 河西簡牘·醫藥簡(1)6,東漢 金創塗之。
 沛相楊統碑陽,東漢 皋司累辟,應于司徒,州察茂才,遷鮦陽侯相、金城太守。
 淳于長夏承碑,東漢 咳孤憤泣,忉怛傷摧。勒銘金石,惟以告哀。
 豫州從事尹宙碑,東漢 於是論功敘實,宜勒金石。
 圉令趙君碑,東漢 刊金石,示萬邦。
 郃陽令曹全碑陽,東漢 曾祖父述,孝廉,謁者,金城長史。 按: 从土今聲, 聲符“今”寫作“ ”。
 蕩陰令張遷碑陰,東漢 故吏韋金石錢二百。
 何晏墓誌,三國魏 若西之旹,平搬柩還朝,金鑾受享。
 元熙墓誌,北魏 金行弛御,玄符繼起。
 元纂墓誌,北魏 資性皎成,與松玉並質; 稟氣開凝,奪霜金之潔。
 胡明相墓誌,北魏 散騎常侍征西將軍金紫光禄大夫使持節岐雍二州刺史高平侯洪之孫。 按: 金紫光禄大夫,魏晉以後褒贈之官,指加金章紫綬者。此處“金”爲黄金所制的印章。
 山徽墓誌,北魏 曾祖散騎常侍安南將軍,金部、殿中二曹尚書。 按: 字形嚴重訛變,筆畫粘連。
 韓震墓誌陰,北魏 征東將軍,金紫光禄大夫。
 元爽墓誌,北魏 征東將軍,金紫光禄大夫。
 廉富等造像記陽,東魏 徒即金剛,以爲芒然託生……
 竇泰墓誌,北齊 言諾之重,黄金自輕; 榮辱之來,白珪可玷。
 雲門寺法懃塔銘,北齊 世羨若玉,益物如金。
 寇熾墓誌,北周 累加䮾驤將軍, 金紫光禄大夫。 《説文》: “金,五色金也。黄爲之長。久薶不生衣,百鍊不輕,从革不違。西方之行。 生於土, 从土; 左右注, 象金在土中形; 今聲。 凡金之屬皆从金。 , 古文金。” 關於“金”字之源流,眾説紛紜。從金文的形體來看,造字的形體似乎來源不一, 夏渌持此説, 認爲 、 、 等是火上熔煉金屬, 鑄造表意; 、 等是土中埋金表意。 另有學者以爲, 金文“金”字从土从 (象二銅料之形)亼聲, 會土生金之意。 或增爲四點, 或省去。 至小篆變爲以“今”表聲的結構。 隸變楷化後正體爲“金”,又多訛變,見上列字例。 “金”字在金文中多指青銅。後世又專指黄金。又引申出一些義項: 金屬用以製造兵器,故“金”可表兵器,如上例中的“霜金”; 人佩戴黄金飾品可顯示身份尊貴,如皇族乘車裝“金鑾”,高官佩戴以“金印”等。 甲骨文有字形从火亼聲,有學者亦釋爲“金”。附録如下:
 甲骨文合集23573,殷 戊子卜, 大貞, 㞢金。
 殷墟花園莊東地甲骨416,殷 庚子卜子金。
金★常◎常
jīn形声,金文1左边象两块铜饼或铜料,右边下从土,表示金属矿物生于土,上从今声;金文2、《说文》古文、小篆省略左边的意符,隶定为“金”。本义为铜坯,引申为各种金属的统称、古代的钟鼎、各种金属制品、兵器、金属制的打击乐器、黄金、钱币、贵重、尊贵、颜色像金子一样等。《简化字表》据草书楷化,把“钅(金)”作为简化偏旁使用,如:钓(釣)、铁(鐵)、锅(鍋)。 【辨析】 ❶以“金”作意符构成的字大致可分为四类:a.指金属名,如“铁、银、铜、锡”;b.指生产工具、生活用品等,如“锄、镰、镐、铲、钳、针、钉、锅、釜、钵”;c.指兵器、刑具等,如“钺”“锧”;d.指乐器,如“钲、钹、铙、铎”。 ❷以“金”作音符构成的形声字读音不同。jǐn:锦∣qīn:钦∣ɡàn:淦。 金jīn小篆字形由今、土和两点构成。“今”表声,土中两小点即金矿的矿石。作声符生成的字有: jin 上声:锦(锦绣河山) 去声:唫(同“噤”,闭口不言) qin 阴平:钦(钦佩) 嵚(嵚崟,山高貌) 去声:揿(摁的意思) xīn 鑫(多为商店用名,金多,兴旺,也近“兴”之音) yín 崟(山名) gàn 淦(水名,在江西) 相关链接 1.淦,舌根音,方言。广州话现仍读“金”为gàn。 2.衔(xián),古代行军时,给马套上马嚼子,一根金属条穿过马嘴,使其不能嘶鸣。属会意字。战士嘴里含一竹枚叫“行枚”。引申为含着。负屈衔冤。 金 (jīn)點象金形。从土,土生金也。今聲。 金jīn(8画)
  *金jīn8画 金部 (1) 金属,通常指金、银、铜、铁、锡等: 合~|五~|冶~。 (2) 古代指金属制的打击乐器: ~鼓齐鸣。 (3) 金属元素,符号Au。黄色,质柔软,延展性强,化学性质稳定。多用来制造货币、装饰器物等。通称黄金或金子。 (4) 钱财;货币: ~钱|~额|奖~|现~。 (5) 比喻贵重;尊贵: ~贵|~科玉律|~口玉言。 (6) 金色的: ~黄|~灿灿。 (7) 朝代名,公元1115—1234年,女真族完颜阿骨打所建。 |