兵( ) 甲骨文合集7204,殷 甲子卜,□,貞出兵[若]。
 簋, 殷周金文集成4322, 西周中期 孚(俘)戎兵。
 輔伯戈,中原文物2007年05期,西周晚期 輔白(伯)乍(作)兵戈。
 徐 尹鉦鋮, 殷周金文集成425,春秋 次 升 , 儆至鐱(劍)兵。
 鄭大子之孫與兵壺器,古文字研究24輯,春秋 余鄭大(太)子之孫與兵, 𢍰(擇)余吉金,自乍(作)宗彝。
 叔夷鐘,殷周金文集成285,春秋晚期 余易(賜)女(汝)馬車戎兵 (釐)僕三百又五十家。 按: “斤”符下加横的做法,似起於春秋。 《説文》籀文“ ”較好地保留了這一形體。這對後世隸楷影響甚大。
 新郪虎符,殷周金文集成12108,戰國晚期 凡興士被甲, 用兵五十人(以)上,必會王符,乃敢行之。
 楚王酓鼎, 殷周金文集成2794,戰國晚期 楚王酓 (戰)隻(獲)兵銅。
 左使車工兵鬲,殷周金文集成537,戰國晚期 左 (使)車工兵。
 古璽彙編1225,戰國 喬兵。
 包山楚簡· 卜筮祭禱記録241,戰國 囟(使)攻解於𥛜(詛)與兵死。
 郭店楚墓竹簡·老子甲29,戰國 以正之邦, 以 (奇)甬(用)兵,以亡(無)事取天下。
 郭店楚墓竹簡·老子甲6,戰國 以𧗟(道)差(佐)人宔(主)者, 不谷(欲)以兵强於天下。
 郭店楚墓竹簡·老子丙6,戰國 君子居則貴左,甬(用)兵則貴右。
 上海博物館藏戰國楚竹書二·容成氏41,戰國 於是 (乎)天下之兵大𨑓(起)。
 睡虎地秦墓竹簡·日書乙種21,戰國至秦 之四鄰,必見兵。
 睡虎地秦墓竹簡·秦律十八種102,戰國至秦 公甲兵各以其官名刻久之。
 馬王堆漢墓帛書·老子甲本,西漢 蓋聞善執生者,陵行不避矢(兕)虎,入軍不被甲兵。
 馬王堆漢墓帛書·老子甲本,西漢 矢(兕)無所椯(揣)其角,虎無所昔(措)其蚤(爪),兵無所容其刃,夫何故也?
 漢印文字徵 趙兵。
 漢印文字徵 將兵都尉。
 朝侯小子殘碑,東漢 曜德戢兵,怕然無爲。
 石尠墓誌,晉 父字世潁,晉故步兵校尉、關内侯。
 萬福榮造像記,北魏 敬造牟尼像一軀,上祝皇帝國土康寧,兵戈休息。
 魏靈藏造像記,北魏 合門榮花,福流弈葉。
 竇泰墓誌,北齊 注意鼓鞞,陳師授律,有聲簡在,遂總兵車。
 段濟墓誌,隋 減竈增竈,闇合孫吴; 龍韜豹韜,妙盡兵略。
 李元墓誌,隋 素王筆削,黄石兵書,莫不懸窮顯晦,暗鑒勝負。
 任軌墓誌,隋 解褐員外將軍,轉任南營州外兵參軍事,又除洛州食貨監。
 高元珪墓誌,唐 嗣子承襲,左衛兵曹參軍。
 京兆金氏墓誌,唐 夫人親叔翰林待詔、前昭王傅,親兄守右清道率府兵曹參軍。
 李神符碑,唐 西羌煽禍,猶拒彝城之仗; 北狄稱兵,時引蕭關之寇。
 李招兒墓誌,唐 曾祖文通,皇檢校右散騎常侍兼御史大夫,夀州刾史,贈兵部尚書。 《説文》: “兵, 械也。 从廾持斤, 并力之皃。 , 古文兵, 从人、 廾、 干。 ,籀文。” 許説可從。“兵”字會意,“从廾持斤”,兩手持斧斤,示“兵器”之義。甲金文中,“兵”字所从“斤”下或有一横畫,或無一横畫; 到了秦文字和西漢文字,“斤”下基本有一横畫, 蓋沿承了許慎所説的籀文“ ”。 字義上, “兵”本義爲“械也”, 是兵器的總稱。 如西周中期簋“孚(俘)戎兵”。後引申指使用兵器之人——兵士。
兵★常◎常
bīnɡ表意,甲骨文、金文、小篆象双手拿着斧类工具之形,隶定为“兵”。本义表示兵器,引申为军队、士兵、与军事或战争有关的等。 【辨析】 ❶以“兵”作音符构成的形声字一般声母为b,但韵母不同。bānɡ:浜。 ❷兵/卒/士 见579页“卒”。 兵bīng由斤、廾(gōng)合成,会意字。甲骨文为两手持“斤”,“斤”为古代兵器,兵的本义是手执武器的人,也指武器及军事行为。作声符生成的字有: bīng 槟(槟榔,另读bīn) bin 阴平:宾(宾客) 傧(傧相) 滨(海滨) 缤(缤纷) 镔(精炼的铁) 去声:摈(摈弃) 殡(殡仪馆) 鬓(鬓发) 膑(古代一种剔掉膝盖骨的酷刑) 髌(膝盖骨,可与“膑”通) bāng 浜(沙家浜) pīng 乒(乒乓) pāng乓 相关链接 乒、乓,兵器相互碰击发出的声音,象声词。 兵 (bīng)从廾持斤。 【按】兵,《説文》釋爲“械也”。兵的本義是兵器,從手持斤(兵器的一種)會意,後引申爲士兵。 *兵bīng7画 八部 (1) 武器: ~工厂|短~相接|秣马厉~。 (2) 军人;军队: ~员|征~|~强马壮。 (3) 军队中最基层成员;战士: 士~|列~|上等~。 (4) 有关军事或战争的: ~家|~法|~不厌诈|纸上谈~。 |