地( ) 縣妃簋,殷周金文集成4269,西周中期 䧘(地)于彝。 按: 从阜彖聲,讀爲 “施”。
 㝬簋, 殷周金文集成4317, 西周晚期 𡓬(地)于 (四)方。 按: 从阜彖聲,追加義符“土”,結構與《説文》籀文“ ”同。這裏讀爲“施” 。
 侯馬盟書194:2,春秋 晉邦之地。
 包山楚簡·文書149,戰國 霝(靈)地一邑。
 包山楚簡· 卜筮祭禱記録219,戰國 厭一(豭)於 (地)宔(主)。
 郭店楚墓竹簡·老子甲18,戰國 天 (地)弗敢臣。
 郭店楚墓竹簡·老子甲22,戰國 天大, (地)大, 道大, 王亦大。
 郭店楚墓竹簡·太一生水1,戰國 天反㭪(輔)大(太)一, 是以成 (地)。
 郭店楚墓竹簡·忠信之道4,戰國 不兑(奪)而足𢼝(養)者, (地)也。
 上海博物館藏戰國楚竹書二·容成氏8,戰國 舜於是 (乎)(始)語堯天地人民之道。
 上海博物館藏戰國楚竹書三·彭祖2,戰國 天地與人,若經與緯,若襮(表)與裏。
 上海博物館藏戰國楚竹書五·三德5,戰國 土 (地)乃𨒙(坼), 民乃囂(夭)死。
 睡虎地秦墓竹簡·日書甲種138背,戰國至秦 是胃(謂)地杓,神以毁宫,毋起土攻(功),凶。 按: 字形訛變。从土从也。
 睡虎地秦墓竹簡·日書乙種106,戰國至秦 投符地,禹步三。
 張家山漢簡·蓋廬3,西漢 行地之德,得時則歲年孰,百生(姓)飽食。
 居延漢簡甲編319B,西漢 地節四年。 按: 趨於定型。
 居延漢簡甲編86A,西漢 伏地再拜。
 樓蘭殘紙·孔紙10(背),漢晉 秋漑地北頭四畦。
 漢印文字徵 北地牧師騎丞。
 漢印文字徵 地匽。
 郃陽令曹全碑陽,東漢 北地太守。
 石門頌,東漢 咸曉地理。
 白石神君碑陽,東漢 幽讃天地。
 元子正墓誌,北魏 洪勛格於天地,大德光於日月。
 楊居墓誌,隋 恐㿲天易動, 側地難維。
 李肅墓誌,隋 摶開分野,地列封疆。
 謙卦碑,唐 地道變盈流謙。
 謙卦碑,唐 象曰: 地中有山,謙。
 張翼墓誌,唐 壽安之地,瞻宫觀而非。
 趙全泰妻武氏墓誌,唐 其先宋武公後,遷沛郡,流芳散𦯧, 得地皆榮。 《説文》: “地, 元气初分, 輕清陽爲天, 重濁陰爲地。 萬物所陳𠛱也。 从土也聲。 , 籀文地从䧘。 ” 金文从阜彖聲, 讀爲 “施”。 後追加義符 “土”, 結構與 《説文》籀文 “ ”同,仍然讀爲 “施”。戰國至秦 “地”字構形發生變化,寫作从土从也。自西漢逐漸定型。
地★常◎常
形声,从土,也声,本义读dì,大地,引申为田地、地区、地位、路程等。又读de,假借为助词,表明前面的词或词组是状语。 【辨析】 地/的/得 见77页“的”。 地(6画) ❶de ❷dì
 【提示】土,位于字左时,末笔的横改提。 *地·de6画 土部 助词。表示它前边的词或词组是状语:大声~嚷着|天气渐渐~热了。 另见dì(80页)。
*地dì6画 土部 (1) 地球;地壳:天~|~质|~层|~温|~图。 (2) 陆地:~面|~带|~形|~势|山~。 (3) 土地:~产|~租|种~|荒~|盐碱~。 (4) 地区:各~|内~|外~|发源~|根据~。 (5) 领土:领~|殖民~|~大物博|割~赔款。 (6) 地点:驻~|所在~|目的~|是非之~。 (7) 地方;又指抽象的位置,地步:~盘|无~自容|留有余~|预为之~|置之死~而后生。 (8) 地面:~板|水泥~|青砖铺~|落花满~。 (9) 路程:两站~|二十里~。 (10) 心意活动区域:见~|心~|境~。 (11) 行政区划级别,地区的简称,在省、自治区以下,县以上:~委|~市级干部。 (12) (~儿)质地;底子;花纹图案或文字的衬托面:白~儿红花儿的被子|黄~儿红字的标语。 另见·de(77页)。 |