子( ) 甲骨文合集19946,殷 壬子卜,貞在六月,王在氒。 按: 造字意圖不確定,或説象小兒頭部,豎著的線條表示頭髮。借用作地支“子”字。
 甲骨文合集38004,殷 甲子。 按: 此字從上至下分别象小子的頭髮、面部、兩脛之形。
 甲骨文合集33208,殷 甲子卜, 王从東戈 侯。
 甲骨文合集2763正,殷 [丙]子卜,爭…… 按: 省形。
 甲骨文合集33468,殷 壬子卜,貞王其田亡俟。
 甲骨文合集5,殷 乙巳卜, , [貞]……
 甲骨文合集21正,殷 癸巳卜,貞令共眾人。
 甲骨文合集94正,殷 王曰: 好其㞢子。
 甲骨文合集178,殷 丁巳卜, , 貞𠂤隻羌。
 甲骨文合集181,殷 乙巳卜, 𡧊, 貞帚妌娩 ……
 甲骨文合集5537,殷 癸巳卜, , 貞使人于 。
 甲骨文合集5595,殷 己巳亡少臣其取又。
 甲骨文合集27649,殷 甲寅卜,彭,貞其饗多子。
 英國所藏甲骨集1915正,殷 貞子有搓。 按: 突出頭髮之形。
 子 觚, 殷周金文集成6901, 殷 子 。
 子达觶,殷周金文集成6485,殷 子达乍(作)兄日辛彝。
 咸 子作祖丁鼎, 殷周金文集成2311,殷 咸 子乍(作)且(祖)丁(尊)彝。
 子車鑾鈴,殷周金文集成12009,西周 子。 按: 字形繁複,象小兒正面站立之形。
 利簋,殷周金文集成4131,西周早期 隹(唯)甲子 (朝)歲鼎。 按: 字形略有變化,仍象小兒正面站立之形。
 伯司簋,殷周金文集成3784,西周晚期 足(世)子孫孫 (寶)用。
 番君伯 盤,殷周金文集成10136,春秋 自萬年子孫永用之亯(享)。 按: 字形中間的曲線變爲横線。
 般仲 盤, 殷周金文集成10143,春秋 子子孫孫永 (寶)用之。
 番昶伯者君鼎,殷周金文集成2618,春秋早期 其萬年子孫永寶用。
 蔡公子果戈,殷周金文集成11147,春秋晚期 蔡公子果之用。
 王子于戈,殷周金文集成11207,春秋晚期 王子 (于)之用戈。 按: 鳥蟲書,增裝飾性構件。
 子賏之用戈,殷周金文集成11100,戰國早期 子賏之用戈。
 古璽彙編4843,戰國 有志君子。
 上海博物館藏戰國楚竹書三·中弓26,戰國 愚𢖶(恐)怠𫊟(吾)子 (憂)。
 上海博物館藏戰國楚竹書六·天子建州(乙本)8,戰國 天子四辟延(筵) (席)。
 睡虎地秦墓竹簡·日書乙種26,戰國至秦 實子。
 漢印文字徵 趙太子印。
 漢印文字徵 王子方。
 漢印文字徵 杜幼子。
 漢印文字徵 倉石子。
 漢印文字徵 藩子孺。
 漢印文字徵 宜子。
 漢印文字徵 周子張印。
 建寧元年殘碑,東漢 少子熹。
 薛孝通敘家世券,北魏 恐後之子孫不諳祖德。 按: 字形上有三筆,保留小兒頭髮之形。
 長孫子澤墓誌,北魏 君諱子澤,元恩,河南洛陽人也。
 碧落碑,唐 哀子李訓。 按: 字形繁化,如《説文》籀文。
 謙卦碑,唐 君子以裒多益寡。
 謙卦碑,唐 嗛䛻君子。
 謙卦碑,唐 謙 君子。 《説文》: “子,十一月,陽氣動,萬物滋,人以爲偁。象形。凡子之屬皆从子。李陽冰曰: ‘子在繈緥中, 足併也。’ , 古文子从巛, 象髮也。 , 籀文子囟有髮, 臂脛在几上也。” 甲骨文象小兒側視之形, 或突出頭髮, 《説文》古文同此。或作 、 、 , 蓋象小兒正面之形,西周早期金文沿用此形略加繁化,爲《説文》籀文所本。後世僅側視之形傳承。 “子”字用法分化: 象小兒側視之形,卜辭用作本義,又借作地支“巳”。象小兒正面之形,卜辭用作地支“子”,後世文獻此形不用,側視之形兼本義與地支“子”字。
子★常◎常
象形,甲骨文1、金文1、小篆象包裹在襁褓中的幼儿形,上象头,中为摆动的双臂;甲骨文2、金文2、金文3、《说文》籀文、《说文》古文象有头发、囟门、身子的婴儿形;隶定为“子”。本义读zǐ,出生不久的婴儿,假借为地支的第一位(用于记年、月、日),引申为儿女、儿子、对男子的美称或尊称、对对方的尊称、古代贵族爵位名、幼小的、动物的幼崽、动物的卵、植物的种子(也作“籽”)、小的坚硬物、棋子、铜钱、派生的、量词(用于能用手指掐住的细长的东西)等;又读zi,假借为后缀,附着在某些名物义成分、动作义成分、数量义成分的后面,构成名词。 【辨析】 ❶以“子”作意符构成的字大致可分为三类:a.与生育有关,如“孕、孳、孪、孚(孵)”;b.与孩子有关,如“孩、孙、孺、孤”;c.与人伦有关,如“孟、季、孽”。 ❷以“子”作音符构成的形声字一般读zi,但声调不同。zī:孜∣zǐ:仔、籽、耔∣zì:字。 ❸子/籽 见576页“籽”。 ❹子/字/滋 见575页“滋”。 子zǐ甲骨文为象形字,像初生婴儿,头大。作意符生成的字有孔、孝、孕、孙、孤等,作声符生成的字有: zi 阴平:孜(孜孜不倦) 上声:仔(仔细) 籽(棉籽) 去声:字(字帖) 相关链接 “李”,果实名。“木”之“子”,似以会意字视之为宜。 子 (zǐ)上象首,中象臂。小兒之手,不能下垂,故上揚也。下象股,一而不兩者,在緥中也。 子(3画) ❶zǐ ❷zi
 【提示】不要把第一、二笔连成一笔。 *子zǐ3画 子部 (1) 古代指儿女,现在专指儿子: ~女|母~|父与~|独生~。 (2) 古代指有学问的男人,也指老师和学生: 夫~|孔~|弟~|诸~百家。 (3) 人的通称: 男~|女~。 (4) 古代指你: 以~之矛,攻~之盾。 (5) 古代图书四部分类法(经史子集)中的第三类: ~部|~书。 (6) 动物的幼崽: 不入虎穴,焉得虎~。 (7) 动物的卵: 鸡~|鱼~。 (8) (~儿)植物的果实或种子: 瓜~|莲~|松~|结~。 (9) 块状或粒状的细小物件: ~弹|棋~儿|枪~儿|石头~儿。 (10) 幼小的;稚嫩的: ~猪|~鸡|~姜。 (11) 派生的;附属的: ~句|~目|~公司。 (12) 地支的第一位,用以计时,指夜里十一点到一点。 (13) 我国古代第四等爵位名: ~爵。 (14) 姓。 另见·zi(536页)。
*子·zi3画 子部 词缀: 房~|桌~|胖~|垫~|一下~认不出来了。 另见zǐ(535页)。 |