泥( ) 馬王堆漢墓帛書·五十二病方,西漢 燔,令泥盡火而□之。
 趙儀碑,東漢 爰傅碑在泥塗。
 元頊墓誌,北魏 青瑣藹藹,紫泥峨峨。 按: 紫泥,喻指皇室。
 南宗和尚塔銘,東魏 享年八十有五,忽證泥洹。 按: 泥洹,即涅槃。
 寇奉叔墓誌,隋 即降屏泥之恩。
 元智妻姬氏墓誌,隋 還共塵泥。
 張先墓誌,唐 紫泥天降。 《説文》: “泥,水。出北地郁郅北蠻中。从水尼聲。” 楚簡假“替”、 “ ”作 “泥”。 《上海博物館藏戰國楚竹書三·周易》簡44:“初六: 井替(泥)不飤(食),舊井亡(无)禽。”又 《周易》簡2: “九厽(三): 需于 (泥), 至(致)寇至。 ” 石刻文字中又有“埿”字用作 “泥”,增土,義符疊加。附録如下:
 元子直墓誌,北魏 往謝紫埿,來事青瑣。
 元子正墓誌,北魏 青囊是軄,紫埿斯奉。
 元平墓誌,北魏 驃騎大將軍左承相衛王埿之孫。
 竇泰墓誌,北齊 將發函谷之埿,驅渭橋之警。
 常德將墓誌,隋 泥洼之水。
 王仁墓誌,唐 属鹿聊奮而堅玉猶埿。
泥★常◎常
形声,从水,尼声,本义读ní,泥土,水和土混合而成的东西,引申为像泥的东西;又读nì,引申为用泥或灰等涂抹墙壁、炉子等,又引申为固执、呆板。 泥 金文; 篆ní[氵(水,意符)+尼(聲符)→泥(《説文》:“泥,水。出北地鬱郅北蠻中。從水,尼聲。”土和水合成的東西:泥巴;像泥的東西:棗泥、山藥泥、印泥、蒜泥。)] 《詩經·邶風·式微》:“微君之躬,胡爲呼泥中?”(不是爲了君主貴體,我怎能踩進泥水?) [宋] 蘇軾《浣溪沙》:“松間沙路淨無泥。” 泥擬nǐ(8画) ❶ní ❷nì
  【提示】匕, 不要错写成𠤎。 *泥ní8画 水部 (1) 用水和土和(huó)成的半固体半液体状的东西: ~巴|~土|~人儿|烂~|污~浊水。 (2) 像泥一样的东西: 蒜~|枣~|印~。 另见nì(291页)。
*泥nì8画 水部 (1) 固执;死板: ~古|拘~。 (2) 用稀泥或类似的东西涂抹: ~墙|~窗缝。 另见ní(290页)。 |