炎( ) 甲骨文合集36509,殷 隹王來征孟方伯炎。
 召卣,殷周金文集成5416,西周早期 唯九月才(在)炎𠂤。
 包山楚簡·文書102,戰國 正 炎。
 長沙子彈庫戰國楚帛書·乙篇,戰國 炎帝乃命祝 (融)以四神降。
 睡虎地秦墓竹簡·法律答問179,戰國至秦 以火炎其衡厄(軛)。
 張家山漢簡·引書64,西漢 有復炎臥如前。
 三老掾趙寬碑,東漢 唐炎之隆。
 元誨墓誌,北魏 既而沸騰在辰,炎燎不息。
 西門豹祠堂碑陽,北齊 炎軒昊頊之□。
 王袞墓誌,隋 既而炎靈告謝。
 王之涣墓誌,唐 嗣子炎及羽等。 《説文》: “炎,火光上也。从重火。凡炎之屬皆从炎。”
炎★常◎常
表意,从二火,象火苗升腾之形,本义读yàn,火焰上腾(一说本义为火光),引申为火苗(与“焰”同);又读yán,引申为极热、权势、炎症(机体某些部位受到有害刺激所产生的红肿、痛痒等现象)等。 【辨析】 以“炎”作音符构成的形声字读音不同。yǎn:剡、琰∣dǎn:赕∣dàn:淡、啖、氮∣tán:谈、痰、郯、锬∣tǎn:毯。 炎yán,tán会意字,火上之火,即火焰。炎,通“焰”,谐“焰”之音。一字多音,《正韵》直音为“盐”,《类篇》音“谈”(徒甘切)。《庄子·齐物篇》的“大言炎炎”,注家认为“炎炎”(徒滥反)即“谈谈”,“美盛貌”。作声符生成的字有: yǎn 剡(削也。“刳木为舟,剡木为楫。”——《易·系辞下》) 琰(美玉名) tan 阳平:谈(谈论) 痰(痰盂) 郯(郯城,地名,在山东省) 锬(《说文》:“锬,长矛也。”) 上声:毯(地毯) dan 上声:赕(赕佛) 去声:淡(淡泊) 氮(氮肥) 啖(“日啖荔枝三百颗,不辞长作岭南人。”——苏轼《惠州一绝》) 相关链接 “炎”之所以又读tán,首先是由于通假,“炎”通“言”。彼此间对话为“谈”。古字为“誩”,《广韵》、《集韵》读为“他绀切”,直音探,“誩”(tàn),意思是你一言我一语“争说”、“竞说”。亦读为“竞”(jìng)。同音通假,右边的“言”写作“炎”,便成了“谈”。“谈”省去右边便为“炎”。 炎 (yán)火光上也。 230.趣談“炎”字炎,甲骨文像人大汗淋漓,袒胸露背。借爲炎熱字,“袒”應是被借的那個“炎”的返還字。不信可以看看它的派生字“淡”“談”的讀音就信了。
炎yán(8画)
  【提示】上下两个火的末笔原本都是捺,为避重捺,上面火的末笔捺改点。 *炎yán8画 火部 (1) 天气极热: ~热|~夏。 (2) 比喻权势: 趋~附势。 (3) 炎症,身体因有害刺激产生的红、肿、热、痛、痒等反应: 发~|消~|胃~。 (4) 炎帝,神农氏,传说中的上古帝王: ~黄子孙。 |