炭( ) 戰國楚竹簡滙編·信陽長臺關一號楚墓竹簡第二組遣策12,戰國 茖 (炭) 。 按: 从彦省聲。
 上海博物館藏戰國楚竹書二·容成氏44,戰國 是 (乎) (作)爲九城(成)之 (臺), 視(寘)孟 (炭)亓(其)下,加 (圜)木於亓(其)上。
 馬王堆漢墓帛書·老子甲本卷後古佚書,西漢 大而炭者。
 張家山漢簡·算數書127,西漢 問日到炭幾何。
 張家山漢簡·奏讞書165,西漢 桑炭甚美。
 居延新簡ESC.84,西漢 炭盧一。
 元肅墓誌,北魏 □斯鑪炭,變化于兹。
 曹天度造像記,北魏 □沉楚炭。
 薛君繡墓誌,唐 生人旅塗炭。
 房有非及妻尚氏墓誌,唐 生靈塗炭。
 三藏聖教序記,唐 拯群有之塗炭。 《説文》: “炭,燒木餘也。从火,岸省聲。” 戰國楚文字从彦省聲。
炭★常◎常
tàn形声,小篆从火,屵(àn)声,隶定为“ .jpg) ”;又讹作“炭”,上为山,下为灰。本义为木炭,把木材与空气隔绝,加高热烧制成的黑色燃料,引申为像炭一样的东西、煤等。 【辨析】 ❶以“炭”作音符构成的形声字一般声母为t,但韵母不同。tàn:碳∣tānɡ:羰。 ❷炭/碳 这两个字字形相近,读音相同,但意思不同:“炭”指煤炭,“炭化”指古代树木等埋藏于沉积物中,在一定压力和温度下逐渐变成煤的过程;“碳”是近代产生的字,指一种化学元素,“碳化”指把固体燃料与空气隔绝,加热使分解。 ❸在台湾,“炭”的山下是厂、火,不是灰。 ❹炭/煤 见273页“煤”。 炭tàn会意字,“山”,篆为“木”或“屮”(半木),意为用火烧过尚未成灰的、可以再次生火的木。《释名》:“火所烧余木曰炭。”后来发现了山岩中有能生火的石块,将其亦称为“炭”。《汉书·地理志》:“豫章郡出石可燃为薪。”此即“石碳”。作声符生成的字有: tàn 碳(煤碳) 炭 (tàn)从火,屵聲。 【按】炭,《説文》:“燒木餘也。”即木炭。 炭tàn(9画)
  【提示】灰,起笔横与第二笔撇相交,旧字形起笔横与第二笔撇相接。 *炭tàn9画 山部 (1) 木炭,把木材和空气隔绝,加高热烧成的一种黑色燃料: ~盆|雪中送~。 (2) 像炭的东西: 山楂~。 (3) 〈方〉 煤;有的地区特指烟煤: 挖~。 |