亂( ) 毛公鼎,殷周金文集成2841,西周晚期 朱 (鞃) 。 按: 从㗊𤔔聲。“𤔔”下訛作“止”。讀爲“靼”,柔革。
 沖子鼎,殷周金文集成2229,戰國早期 沖子 之行貞(鼎)。 按: “𤔔”省形。 人名。
 包山楚簡·文書192,戰國 甲午, 愄王俈室楚 、 (陳)吉、楊𡄹(亂)人 (蔡)倉。 按: 亂人,《禮記·聘義》: “勇敢强有力而不用之於禮義戰勝,而用之於爭鬥,則謂之亂人。”
 郭店楚墓竹簡·唐虞之道28,戰國 亂之,至滅臤(賢)。
 郭店楚墓竹簡·成之聞之32,戰國 是古(故) =(小人) (亂)天 (常)以逆大道。 按: “㗊”訛變, 類化作“𢆶”。
 上海博物館藏戰國楚竹書一·孔子詩論22,戰國 於差曰: 四矢 (弁), (以)御𡄹(亂), 𫊟(吾)𢝫(喜)之。
 上海博物館藏戰國楚竹書二·從政(乙篇)3,戰國 𦖞(聞)之曰: 從正(政), 不 (治)則 (亂)。 按: 省上部手形。
 上海博物館藏戰國楚竹書三·亙先8,戰國 多采(採)勿(物)先者又(有)善, 又(有) (治)無𡄹(亂)。
 上海博物館藏戰國楚竹書五·鬼神之明3,戰國 天下之𡄹(亂)人也。
 關沮秦漢墓簡牘·周家臺三零號秦墓簡牘·日書191,秦 占約結,相掋亂也。 按: 从𤔔从乙, “𤔔”訛變。
 馬王堆漢墓帛書·春秋事語,西漢 故刑伐已加而亂心不生。 按: 从爪从乙, 蓋 “𤔔”之省形。
 張家山漢簡·蓋廬54,西漢 此十者救亂之道也。 按: “𤔔”省形。
 樓蘭殘紙·沙紙935,漢魏 諸將爲亂。
 郃陽令曹全碑陽,東漢 復造逆亂,燔燒城寺。 按: “𤔔”下訛作“寸”。
 魯詮墓表,晉 累立戰功,樹機能亂。 按: 从舌从乙。“亂”之異體。此處意爲“治”。
 嵩高靈廟碑陽,北魏 而自肅少昊之季,九黎亂德。 按: “𤔔”省形。
 元壽安墓誌,北魏 東齊侈繆之風,西秦亂心之俗。
 爾朱紹墓誌,北魏 齊十亂於周篇。 按:“𤔔”下變作“廾”。亂, 指樂章。
 石臺孝經,唐 災害不生,禍亂不作。 《説文》: “亂, 治也。 从乙, 乙, 治之也; 从𤔔。 ” 古文字从㗊𤔔聲。 西周金文“𤔔”下或訛作“止”。 戰國文字構件“𤔔”或省形, 構件“㗊”或類化爲“𢆶”。 秦簡从𤔔从乙, 構件“𤔔”多省形。 石刻文字傳承秦簡字形,或有省變。又有从舌从乙之“乱”字,爲“亂”之異體。《玉篇殘卷》 中多處有“乱”字。 “亂”字, 西周金文“朱 ”, 讀爲 “靼”, 《説文·革部》 “柔革也”。 戰國金文用爲人名。楚簡中多用作混亂之意,亦用爲 “亂人”,見上列文例。後世多用爲混亂、禍亂。《説文》釋“治也”,晉魯詮墓表“樹機能亂”,用此意。亦用爲音樂之樂章,如北魏爾朱紹墓誌“齊十亂於周篇”。
亂 (luàn)治也。𢿢,煩也。今通用“亂”。 |