獄( ) 六年召伯虎簋,殷周金文集成4293,西周中期 用獄 (積)。
 蔡簋,殷周金文集成4340,西周晚期 止從(縱)獄。
 包山楚簡·文書84反,戰國 疋獄。
 上海博物館藏戰國楚竹書二·從政(甲篇)8,戰國 獄則興,愄(威)則民不道。
 上海博物館藏戰國楚竹書二·容成氏29,戰國 而聖(聽)亓(其)訟獄。
 上海博物館藏戰國楚竹書四·曹沬之陳34,戰國 佖(匹)夫 (寡)婦之獄訟。
 上海博物館藏戰國楚竹書六·競公瘧4,戰國 夫子使其厶(私)吏聖(聽)獄于晉邦。
 睡虎地秦墓竹簡·爲吏之道44,戰國至秦 夬(決)獄不正。
 張家山漢簡·奏讞書61,西漢 獄史令賢求。
 張家山漢簡·二年律令115,西漢 獄已決盈一歲。
 居延新簡EPF22.582,西漢 ……獄對事,已遣之官。
 居延新簡EPT68.180,西漢 居延獄以律從事。
 漢印文字徵 長安獄丞。
 薌他君石祠堂石柱題記,東漢 監蒨案獄。
 石尠墓誌,晉 情斷大獄卅餘條。
 元寧墓誌,北魏 片言折獄,單辭兩分。
 崔湛墓誌,唐 府無留獄,田有豊年。
 劉珵墓誌,唐 劒藏獄下,戢耀潜光。 《説文》: “獄, 确也。 从㹜从言。 二犬, 所以守也。” 此字在實物文字中的意義較清楚,多指獄訟。其字形結構變化也不大。但是許慎對本義和結構的解釋很讓人糊塗。“确”後來作“確”,《説文》本義是磬石,段玉裁説是土地多石而貧瘠,引申表示堅硬、確實等。在這條訓釋中指什麽不是很明確,因此有人認爲是指牢房堅固,也有人認爲獄訟就是審知事情的真相,這與確實義相關。 至於其結構, 也有許多歧解。 从㹜者, 或以爲兩犬相爭喻獄訟雙方的爭執,或以爲象兩犬守罪犯。前者認爲所从“言”是爭執之言論,後者則認爲“言”本爲“ (辛)”, 指犯人。
獄 (yù)此依西嶽華山庿碑額作之。从㹜以守之,从言。 【按】獄,《説文》:“確也。”段玉裁注:“堅剛相持之意。”二犬相對,以吠聲相互争鬥,本義是争訟,引申表示監牢。 *獄ngjewk[甲骨] [金文] [小篆]《說文》: ,确也。从㹜、从言。二犬所以守也。(十篇上) 兩犬相吠好像訴訟的兩造爭論不停。 |