玉(王) 甲骨文合集11364,殷
丙 用。
 甲骨文合集7053,殷 壬寅[卜], 㱿, 貞征玉。
 亞 作祖丁簋, 殷周金文集成3940,殷 王易(賜)□ 玉十丰章(璋), 用乍(作)且(祖)丁彝。
 鳳作祖癸簋,殷周金文集成3712,西周早期 𢦚易(賜)鳳玉, 用乍(作)且(祖)癸彝。
 古璽彙編1452,戰國 陳玉。
 郭店楚墓竹簡·五行14,戰國 見賢人則玉色,玉色則形。
 上海博物館藏戰國楚竹書四·逸詩—交交鳴 1, 戰國
(愷)俤君子, 若玉若英。
 新蔡葛陵楚墓·甲三170、200,戰國
之𠧞玉。
 上海博物館藏戰國楚竹書七·君人者何必安哉(甲本)1,戰國 君王又(有)白玉三回而不戔(殘),命爲君王戔(殘)之,敢告於見日。
 詛楚文,戰國 敢用吉玉。
 睡虎地秦墓竹簡·法律答問140,戰國至秦 盜出朱(珠)玉邦關及買(賣)於客者,上朱(珠)玉内史,内史材鼠(予)購。
 漢印文字徵 玉智。
 白石神君碑,東漢 犧牲玉帛,黍稷稻糧,神降嘉祉,萬壽無疆。
 冀州從事馮君碑,東漢 從事秉德,如玉如瑩。
 高陽令楊著碑陽,東漢 玄乾鐘德,于我楊君,其德伊何,如玉如瑩。
 長孫子澤墓誌,北魏 玉孕方峯,珠生圓沚。
 邸明玉造像記,北齊 佛弟子邸明玉,爲白玉像一軀。 《説文》:“玉, 石之美。 有五德: 潤澤以温, 仁之方也; 䚡理自外, 可以知中,義之方也; 其聲舒揚,尃以遠聞,智之方也; 不橈而折,勇之方也; 銳廉而不技, 絜之方也。 象三玉之連。 丨, 其貫也。 凡玉之屬皆从玉。 , 古文玉。 ” 甲骨文“玉”字象串玉之形,可知《説文》析形“象三玉之連”無誤。金文中豎收縮,致使字形易混於“王”,故戰國各類文字以各種方式在“象三玉之連”的字形上附以點畫以示區别。隸變以後,則逐步定型爲附點於右側下半部的“玉”。
玉★常◎常
yù象形,甲骨文、金文、小篆象数片玉串连在一起之形,隶定为“玉”。本义为玉石,一种矿物,引申为洁白、美丽、敬辞(用于称对方的身体、仪容、行动或其他有关的事物)等。 【辨析】 ❶以“玉”作意符构成的字,大致可分为三类:a.玉或美石名,如“球、琳、瑰、琦、珂”;b.玉器或用玉做的装饰品名,如“玦、瑁、瑞、璋、璧、瓖”;c.指玉的颜色、玉器的声音等,如“瑕、玎、玲、琐”。 ❷以“玉”作音符构成的形声字一般读yù:钰。 玉 (yù)三畫正均爲玉,象三玉之連。“|”其貫也。 玉yù(5画)
 *玉yù5画 王部 (1) 一种质地坚硬、细密而有光泽的石头,是工艺美术雕刻的材料: ~器|白~。 (2) 比喻洁白、美丽或高贵: ~颜|冰清~洁|琼楼~宇|亭亭~立。 (3) 敬辞。称对方的身体或言行: ~体|~照|~音。 |