自( ) 甲骨文合集11506,殷 貞㞢疾自隹㞢 。 按: 象鼻之形,“鼻”之本字,卜辭多用其本義,即今日之“鼻”。
 甲骨文合集787,殷 壬戌卜, 爭, 貞 王自往陷。 按: 卜辭已多用作第一人稱代詞。
 甲骨文合集12,殷 貞王心亡來自……一月。
 甲骨文合集5577,殷 ……逐自……
 甲骨文合集6671,殷 乙亥卜, , 貞自方。 五月。 按: 用作介詞,“從、由”之義。
 甲骨文合集13525,殷 甲戌卜, 爭, 貞我勿 自𢆶邑。 𡧊巳乍若。
 甲骨文合集24149,殷 壬午卜,出,貞今日亡來艱自方。
 甲骨文合集23134,殷 □□卜,□,[貞]……自小乙……兄庚亡□。[在]……月。
 甲骨文合集24399,殷 癸未卜, □, 貞王其步自 亡災。
 甲骨文合集28188,殷 自 至于大亡𢦏。 吉。
 甲骨文合集28128,殷 步自果, 陮 糾……
 甲骨文合集28143,殷 癸亥卜,彭,貞自高。 按: 倒書。
 甲骨文合集36344,殷 自下上□□受又又。
 甲骨文合集22099,殷 庚戌卜, 余自。
 甲骨文合集25905,殷 乙酉卜,□,貞其用□自唐。
 甲骨文合集29116,殷 其自孟□□噩……
 甲骨文合集27383,殷 又自豕辛,王受又。
 甲骨文合集21734,殷 乙巳, 卜, 丁來自征子。
 宰甫卣,殷周金文集成5395,殷 王來 (獸)自豆录。
 沈子它簋蓋,殷周金文集成4330,西周早期 隹(唯)考 (𦔼)又念自先王先公。

壺, 殷周金文集成9618, 西周中期
自乍(作) (旅) (壺)。
 楚公𧱌鐘, 殷周金文集成43, 西周中期或晚期 楚公𧱌自乍(作)寶大 (林)鍾(鐘)。
 伯家父簋蓋,殷周金文集成4156,西周晚期 廼用吉金自乍(作)寶𣪕(簋)。
 越王州句劍,殷周金文集成11625,戰國早期 戉(越)王州句自乍(作)用僉(劍)。 按: 字下附以鳥形以爲飾。
 越王州句劍,殷周金文集成11629,戰國早期 戉(越)州句自乍(作)用僉(劍)。
 郭店楚墓竹簡·老子甲32,戰國 我亡爲而民自 (化)。
 郭店楚墓竹簡·語叢三13,戰國 自視(示)其所能,員(損)。
 上海博物館藏戰國楚竹書四·昭王毁室—昭王與龔之𦞠8, 戰國 大尹昏(聞)之,自訟於王。
 睡虎地秦墓竹簡·效律60,戰國至秦 誤自重殹(也),減罪一等。
 睡虎地秦墓竹簡·爲吏之道18,戰國至秦 自今以來,叚(假)門逆吕(旅),贅壻後父,勿令爲户,勿鼠(予)田宇。
 馬王堆漢墓帛書·老子甲本,西漢 不辱以情(靜),天地將自正。
 張家山漢簡·算數書40,西漢 鄰里有女惡自喜也。
 漢印文字徵 自當時印。
 西嶽華山廟碑陽,東漢 自是以來。
 元文墓誌,北魏 自遼徂嵩,聖鏡日躋。
 竇泰妻婁黑女墓誌,北齊 求箴待傳之操,率自天真; 含柔履度之跡,事非□假。
 馬天祥等造像記,北齊 自非鏤像污形,其孰能睹之者哉?
 封忠簡妻王楚英墓誌,隋 自兹以降,人倫黼黻。
 鄭知賢墓誌,唐 自兹以降,世有人焉。 《説文》: “自, 鼻也。 象鼻形。 凡自之屬皆从自。 , 古文自。 ” “自”本象鼻之形,乃“鼻”之本字,甲骨卜辭多見其本義之用。由“鼻”而變化爲第一人稱代詞,由自我之稱而發展爲表“從”、“由”之義的介詞,其間邏輯引申線索歷歷可尋。而此種引申之軌跡,在甲骨文中已經完成。
自★常◎常
zì象形,甲骨文、金文、《说文》古文、小篆象鼻子形,隶定为“自”。本义为鼻子,引申为代词(指本人,相当于“自己”),假借为介词(引入时间或处所的起点,相当于“从”“由”)、副词(表示事情的发生符合情理,相当于“自然”“当然”)等。 272.趣談“自”字自,古文自,像鼻子,因爲人,不但是古人,而且今人,説起話來常用右手食指指著自己的鼻子説“我自己”。這就把“鼻子”這個字給借掉了。不行,還應該有鼻子,於是加“畀”(聲符)返還。
自zì(6画)
 【提示】自中间的两横,宋体与左右两边相接,楷体与左边相接,与右边相离。 *自zì6画 自部 (1) 自己: ~夸|~动|~尊|独~|亲~|~告奋勇。 (2) 自然;当然: ~不待言|~当努力|~有公论。 (3) 从;由: ~从|~古以来|来~农村|~始至终。 |