易( ) 甲骨文合集21099,殷 乙未卜, 乎人先 人, 易日。
 甲骨文合集268,殷 癸酉卜,箙,貞翌甲戌用[□]氏羌,易日。
 甲骨文合集655正甲,殷 丙寅卜, , 貞來乙亥易日。
 四祀𠨘其卣, 殷周金文集成5413,殷 𠀠(其)易(賜)貝。
 小臣𪺕卣, 殷周金文集成5379,殷 王易(賜) (小臣)𪺕。 易(賜)才(在) (寢)。用乍(作)且(祖)乙(尊)。
 孝卣,殷周金文集成5377,殷 □𢦚易(賜)孝□用乍(作)且(祖)丁□父。
 作父己簋,殷周金文集成3861,殷 己亥,王易(賜)貝。

作父乙簋, 殷周金文集成4144,殷 弜師易(賜) 户 (橐)貝。
 德鼎,殷周金文集成2405,西周早期 王易(賜) (德)貝廿朋。
 叔德簋,殷周金文集成3942,西周早期 王易(賜)弔(叔) (德)臣 十人貝十朋羊百。
 圉甗,殷周金文集成935,西周早期 王易(賜)圉貝。
 交鼎,殷周金文集成2459,西周早期 交從𠾧(狩)逨(來)即王。 易(賜)貝。用乍(作)寶彝。
 執卣,殷周金文集成5391,西周早期 易(賜)聿聿。
 從鼎,殷周金文集成2435,西周中期 白(伯)姜易(賜)從貝卅朋。
 次尊,殷周金文集成5994,西周中期 易(賜)馬易(賜)裘。
 剌鼎,殷周金文集成2776,西周中期 王易(賜)剌貝 (卅朋)。
 𤼈簋, 殷周金文集成4171, 西周中期 王 (對)𤼈楙(懋)易(賜)佩。
 不其簋,殷周金文集成4328,西周晚期 易女(汝)弓一矢束臣五家田十田。
 此簋,殷周金文集成4309,西周晚期 易(賜)女玄衣黹屯(純)赤市朱黄(鑾)旅(旂)。
 仲爯父簋,殷周金文集成4189,西周晚期 用易(賜) (眉) (壽), 屯(純)右(佑)康 (樂)。
 大簋蓋,殷周金文集成4125,西周晚期 用易(賜) (眉) (壽)。
 陽飤生簋蓋,殷周金文集成3984,西周晚期 用易(賜) (眉) (壽)萬年。
 伯其父簠,殷周金文集成4581,春秋早期 用易(賜) (眉) (壽)萬年。
 邿遣簋,殷周金文集成4040,春秋早期 用易(賜)永 (壽)。
 齊侯鎛,殷周金文集成271,春秋中期或晚期 𥎦(侯)氏易(賜)之邑二百又九十又九邑。
 復公仲壺,殷周金文集成9681,春秋 其易(賜)公子孫邁(萬) (壽)用之。
 中山王 鼎, 殷周金文集成2840,戰國晚期 此易言而難行施(也)。
 中山王 方壺, 殷周金文集成9735,戰國晚期 而臣宗 (易)立(位)。
 郭店楚墓竹簡·六德25,戰國 雚(觀)者(諸)易、春秋則亦才(在)壴(矣)。
 郭店楚墓竹簡·語叢一36,戰國 《易》所以會天道人道也。
 郭店楚墓竹簡·尊德義6,戰國 湯不易桀民而句(後) (治)之。
 上海博物館藏戰國楚竹書三·彭祖2,戰國 大箸之婁(數),戁(難)易 (滯)欲。
 上海博物館藏戰國楚竹書三·周易55,戰國 上九: (涣)丌(其)血, 欲易(逖)出。
 睡虎地秦墓竹簡·語書10,戰國至秦 惡吏不明法律令,不智(知)事,不廉絜(潔),毋(無)以佐上,緰(偷)隨(惰)疾事,易口舌,不羞辱,輕惡言而易病人,毋(無)公端之心,而有冒柢(抵)之治,是以善斥(訴)事,喜爭書。
 睡虎地秦墓竹簡·日書乙種106,戰國至秦 以結者,易擇(釋)。
 古陶文彙編4.168,秦 易亭。
 馬王堆漢墓帛書·老子乙本卷前古佚書,西漢 君臣易立(位)胃(謂)之逆。
 郃陽令曹全碑陽,東漢 易世載德,不隕其名。
 西嶽華山廟碑陽,東漢 乾坤定位,山澤通氣,雲行雨施,既成萬物,《易》之義也。
 北海相景君碑陽,東漢 殘僞易心,輕黠踰竟。
 石門頌,東漢 序曰: 明哉仁知,豫識難易。
 淳于長夏承碑,東漢 旬月化行,風俗改易。
 太尉楊震碑,東漢 奉遵先訓,易世不替。
 蕩陰令張遷碑陽,東漢 治京氏《易》 。
 元固墓誌,北魏 易水之南,恒山之北。
 元誘墓誌,北魏 怨旋蓋之難息,恨曲池之易平,綴清塵於既往,勒玄石於泉扃。
 李挺墓誌,東魏 將軍樹功易水。
 竇泰墓誌,北齊 霜雪未易其形,風波不改其操。
 張冏妻蘇恒墓誌,隋 芳姿易歇。
 程諧墓誌,隋 不謂日車難繫,隟馬易過,人世斯須,溘然風燭,春秋五十有一卒於私苐。
 碧落碑,唐 金真摛耀,疑金闕之易奔; 琳華敭彩,若琳房之可觀。
 蓋暢墓誌,唐 少微易感。
 王羊仁墓誌,唐 其有得詩易之微。 《説文》: “易,蜥易,蝘蜓,守宫也。象形。《祕書》説: 日月爲易,象陰陽也。一曰从勿。凡易之屬皆从易。” 甲骨文係截取“ ” (《甲骨文合集》 18526, 學者或釋“易”或釋“注”)字所从的“ ”形之半“ ”成字。 “ ”可視爲“ ”之簡體。就“ ”形而言, 水由“ ”注入“ ”中, 藴含著一種變易, 故“易”有變易更易之義。 西周中期字形訛變, 《説文》遂因訛形誤訓“易”爲蜥蜴。 中山王 方壺作二“易”相反對, 强調上下更易之義。睡虎地秦簡中“易”、“昜”有相混现象。
易★常◎常
yì表意,甲骨文1象酒器中已满而向另一酒器内倾注之形,金文1简省为一个酒器,甲骨文2、金文2、小篆字形有讹变,隶定为“易”。本义表示满而溢出(是“益”或“溢”的本字),引申为改变、交换等,假借为容易。 【辨析】 以“易”作音符构成的形声字一般韵母为i,但声调和声母不同。yì:蜴、埸∣xī:锡、裼∣tī:踢、剔∣tì:惕∣cì:赐。
*易yì8画 日部 (1) 更改;变动: 更(gēng)~|变~|移~|数~其稿。 (2) 交换: 交~|贸~|以物~物。 (3) 容易;不费力(与“难”相对): ~如反掌|通俗~懂|知~行难。 (4) 平和: 平~近人。 |